Jeszcze w 2020 roku można się spodziewać decyzji zawierających kary finansowe dla menedżerów – mówi prezes UOKiK Tomasz Chróstny.
Nie tylko firmom grożą sankcje za stosowanie praktyk ograniczających konkurencję, przepisy dopuszczają bowiem nakładanie kar finansowych do wysokości 2 mln zł także na osoby zarządzające, które umyślnie dopuściły do zawarcia porozumień ograniczających konkurencję.
Kto jest traktowany jako osoba zarządzająca?
Definicję tego pojęcia znajdziemy w art. 4 pkt 3a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów:
„Ilekroć w ustawie jest mowa o: (…) osobie zarządzającej – rozumie się przez to kierującego przedsiębiorstwem, w szczególności osobę pełniącą funkcję kierowniczą lub wchodzącą w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy;”
UOKiK na swojej stronie internetowej https://konkurencja.uokik.gov.pl/kary-dla-osob-fizycznych/ rozwija powyższą definicję, bardzo szeroko uznając, że są to:
- osoby wchodzące w skład organu zarządzającego przedsiębiorcy (np. członek zarządu spółki kapitałowej, spółki partnerskiej lub spółdzielni), które w praktyce kierują przedsiębiorstwem;
- osoby pełniące funkcję kierowniczą, tj. takie, którym powierzono kierowanie przedsiębiorstwem, lecz które nie wchodzą w skład organu zarządzającego, np. dyrektor określonego pionu. Status osoby zarządzającej może mieć także osoba trzecia, której powierzono prowadzenie spraw spółki osobowej;
- inne osoby kierujące przedsiębiorstwem, tj. osoby mogące faktycznie określać kierunki działania przedsiębiorcy, nie pełniąc formalnie funkcji kierowniczych w strukturze organizacyjnej przedsiębiorcy ani nie zasiadając w organach zarządzających przedsiębiorcy.
Porozumienia ograniczające konkurencję
Cytowana ustawa jasno wskazuje, że zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Wylicza też przykłady takich porozumień, które polegają na:
- ustalaniu, bezpośrednio lub pośrednio, cen i innych warunków zakupu lub sprzedaży towarów;
- ograniczaniu lub kontrolowaniu produkcji lub zbytu oraz postępu technicznego lub inwestycji;
- podziale rynków zbytu lub zakupu;
- stosowaniu w podobnych umowach z osobami trzecimi uciążliwych lub niejednolitych warunków umów, stwarzających tym osobom zróżnicowane warunki konkurencji;
- uzależnianiu zawarcia umowy od przyjęcia lub spełnienia przez drugą stronę innego świadczenia, niemającego rzeczowego ani zwyczajowego związku z przedmiotem umowy;
- ograniczaniu dostępu do rynku lub eliminowaniu z rynku przedsiębiorców nieobjętych porozumieniem;
- uzgadnianiu przez przedsiębiorców przystępujących do przetargu lub przez tych przedsiębiorców i przedsiębiorcę będącego organizatorem przetargu warunków składanych ofert, w szczególności zakresu prac lub ceny.
Odpowiedzialność osoby zarządzającej i wysokość przewidzianych sankcji
Jeżeli przedsiębiorca dopuszcza się działań sprzecznych z prawem konkurencji wówczas UOKiK bada wpływ osób zarządzających przedsiębiorcą i podejmuje decyzję o wszczęciu postępowania również przeciwko nim. Wysokość kary, której maksymalna wartość wynosi 2 mln złotych, będzie ustalana w kilku etapach. Prezes UOKiK weźmie pod uwagę charakter naruszenia – jego wagę, skutki, a także skalę. Kolejna ważna przesłanka do ustalenia wysokości kary to wpływ menedżera na naruszenie. Na wysokość sankcji będzie mieć też wpływ okres naruszenia, za który odpowiada menedżer. Prezes UOKiK sprawdzi także, czy osoba zarządzająca nie łamała już wcześniej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Wreszcie Prezes UOKiK zbada, czy sankcja jest adekwatna w stosunku do przychodów menedżera i czy będzie mieć charakter odstraszający.
W chwili obecnej toczą się przed Prezesem UOKiK 4 postępowania antymonopolowe, w których sprawdzane są działania i zaniechania łącznie 19 osób zarządzających. Jak wynika z informacji Urzędu, do końca roku 2020 można się spodziewać wydania decyzji zawierających kary finansowe dla managerów.
Jak wyeliminować ryzyko nałożenia sankcji?
Dotkliwych sankcji można uniknąć dzięki wdrożeniu kompleksowego systemu compliance. Posiadanie takiego rozwiązania zdecydowanie zminimalizuje możliwość dopuszczenia się przez przedsiębiorcę działań sprzecznych z prawem konkurencji, a w konsekwencji zniweluje też osobistą odpowiedzialność osób nim zarządzających. Zespół Kancelarii Prawnej Lebek i Wspólnicy posiada wiedzę, kompetencje oraz doświadczenie niezbędne do zaprojektowania, a także skutecznego wdrożenia rozwiązań składających się na zindywidualizowany pod konkretną firmę system zapewniania zgodności.
Niniejszy newsletter nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.