W dniu 27 czerwca br. weszła w życie ustawa z dnia 21.04.2017 r. o roszczeniach o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1132). Celem jej wprowadzenia było wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/104/UE z dnia 26.11.2014 r. Wprowadzenie nowych rozwiązań ma ułatwić dochodzenie roszczeń od przedsiębiorców w przypadku powstania szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji przez wprowadzenie do ustawy domniemań prawnych oraz nowego instrumentu w postaci wniosku o wyjawienie środka dowodowego. Ustawa określa także zasady odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną poprzez naruszenie prawa konkurencji i zasady dochodzenia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji w postępowaniu cywilnym.
Przez naruszenia prawa konkurencji rozumie się naruszenia zakazów zawierania porozumień ograniczających konkurencję (np. zmowy cenowe) i nadużywania pozycji dominującej określone w polskim i europejskim prawie konkurencji. Z prawa do odszkodowania mogą skorzystać osoby fizyczne i prawne – konsumenci, przedsiębiorcy i organy publiczne, bez względu na to, czy łączą je bezpośrednie stosunki umowne ze sprawcą naruszenia.
Ustawa wprowadza m.in. następujące założenia:
- domniemanie, że naruszenie konkurencji wyrządza szkodę,
- odpowiedzialność sprawcy naruszenia na zasadzie winy zarówno wobec osób, które zostały dotknięte naruszeniem bezpośrednio, jak i pośrednio,
- 5-letnie przedawnienie roszczeń o naprawienie szkody.
Reasumując, sprawca naruszenia prawa konkurencji odpowiada zarówno wobec osób bezpośrednio dotkniętych tym naruszeniem, jak i osób pośrednio poszkodowanych czynem nieuczciwej konkurencji. Jest to odpowiedzialność na zasadzie winy, przy czym domniemywać się będzie istnienie winy po stronie sprawcy naruszenia. Dodatkowo przyjęte będzie domniemanie istnienia szkody powstałej wskutek naruszenia prawa konkurencji. Jej wysokość co prawda będzie musiał skonkretyzować poszkodowany, jednak sąd może w tym zakresie zwrócić się m.in. do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z wnioskiem o udzielenie pomocy w tym zakresie.
Roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną naruszeniem prawa konkurencji powinny być dochodzone w postępowaniu cywilnym. Właściwymi rzeczowo w tych sprawach są sądy okręgowe. Ponadto powód ma możliwość złożenia wniosku o wyjawienie środka dowodowego przez pozwanego lub osobę trzecią. Również pozwany, w celu obrony przed kierowanymi przeciwko niemu roszczeniami, może żądać wyjawienia środka dowodowego przez powoda albo osobę trzecią. Rygor niedostarczenia dowodu jest bardzo istotny – uznanie okoliczności za udowodnioną.
Sąd związany będzie m.in.: prawomocną decyzją Prezesa UOKiK o uznaniu praktyki za ograniczającą konkurencję albo prawomocnym wyrokiem, który został wydany w wyniku wniesienia środka odwoławczego od takiej decyzji. Ustalając wysokość szkody, sąd będzie mógł posługiwać się właściwymi wytycznymi Komisji Europejskiej.
Termin przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji wynosi 5 lat, jednak nie dłużej niż 10 lat od dnia zaprzestania naruszenia.
Nowe przepisy zaczęły obowiązywać od 27 czerwca 2017 r. Może się okazać, że będą skutecznym prywatnoprawnym środkiem do walki z naruszeniem prawa konkurencji, obok występujących do tej pory mechanizmów publicznoprawnych.
Niniejsza informacja nie stanowi porady prawnej ani podatkowej. Kancelaria nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystanie informacji w nim zawartych bez wcześniejszego zasięgnięcia opinii Kancelarii.